Ürəyinizdə Günəş olsun sayğılı yurddaşlarımız!
Asif Atanın Mütləqə İnam Ocağı Türk Ruhaniyyatı açısından özünün işini, mübarizəsini davamlı olaraq gerçəkləşdirməkdədir. Bu günlərdə Asif Atanın Qutsal Onluğundan “Mütləqləşmək – Var olmaq” Bitiyi çapdan çıxmışdır. Bitiq Ocaq Evladlarının yatırımı ilə basılmışdır. Gələnəksəl olaraq, Asif Atanın Bitiqləri həm Milli arxivə, kitab evlərinə bağışlanır, həm də görüşlərdə, səfərlərdə ilgilənən soydaşlarımıza.
Bitiqlə yığcam tanışlıq üçün Ocağın Yükümlüsü Soylu Atalının yazdığı “Ön Söz”ü baxışlarınıza sunuruq.
Asif Atanın Mütləqə İnam Ocağı
Var olmağın Mütləqilik ölçüsü
Ürəyində Günəş olsun, sayğılı oxucu. Asif Atanın sənə sunduğumuz bu Bitiyi onun özül prinsiplərinə aydınlıq gətirməklə yanaşı, düşüncələrdə yaranan anarxiyaları ortadan qaldırmağa yardımçı olur. Min illərdir insanın axtardığı Bütövlük, əslində Mütləq olan – Asif Atada yeni bir aşamaya keçir – hər cür fantaziyalardan arınır, dəyişikliklərə uğradılmaqdan (təhrif edilməkdən) qurtulur. Bəllidir ki, insanın öz yaşamında ən böyük problemi Dünyaya, Doğaya yanlış yanaşmalarından qaynaqlanır. Ona görə də Qurtuluş – Dünyanı tanımaqdan, dərk eləməkdən başlaya bilər. Bunun üçün Dünyaya doğru qiymət vermək gərəkir. Ölçü (meyar) də Dünyaya doğru qiymət veriləndə sağlam olar. Sağlam ölçü həyatda insani sorunların ortadan qalxmasına yardımçı ola bilər. Bütün dini, fəlsəfi dünyagörüşlərin axtarışları bu sorunları çözmək yönündə olubdur. Ancaq heç bir sonuclarla insan yetərlənməyib. Belə də deyə bilərik, gərəkən sonuclar (nəticələr) doğrulanmayıb. Dünyanı dərk məsələsi problem olaraq qalıb, indi də qalmaqdadır. Bunun da başlıca nədəni “olum-qalım”, başqa sözlə, “həyat-ölüm” məsələsinin insanın ağlında, düşüncəsində həllini tapmamasıdır. İnsan ölümlə barışmaq istəmir, o, öz varlığını harada, necə davam eləyəcəyinin yollarını axtarır, buna əsaslı aydınlıq gətirilməsini istəyir. Bunun ağılasığan bir məntiqini, cavabını tapa bilməyəndə isə fantastik umacaqlarla özünü ovundurmağa çalışır. Bunun başlıca nədəni, yuxarıda vurğuladığımız kimi, dünyanı dərk edə bilməməklə bağlıdır. Dini dünyagörüşlərə görə Dünyanın anlamı insanın fiziki mövcudluğunun intervalı ilə bağlıdır. Yəni hər bir insan üçün dünya onun mövcudluğunun başa çatması ilə bitir. Bir halda ki, insan bu dünyada əbədi deyil, demək dünya özü də əbədi deyil, fanidir, ölümlüdür. Bu dünya insanı əbədi yaşatmağa qadir deyilsə, başqa bir əbədiyyət dünyası mövcuddur – insan da ora can atmalıdır. İnsan – bu əbədiyyət nədir, necədir, hardadır sualına cavab axtarır, ya da cavab istəyir. Söz yox, dünyaya doğru yanaşmadığı üçün yanlış sonuca varır. Deməli, Həqəqət, Doğruluq bulunmursa, onu uydurmaq gərəkdir – hər halda, dinin ortaya qoyduğu baxış budur. Dünyada əbədiliyi görə bilmədiyi üçün, başqa bir əbədi dünya uydurur. Semit baxışlarına görə bu dünyanın adı Axirətdir. Söz yox, uydurulan Axirət dünyası yaşadığımız bu dünyadan fərqli, həm də üstün olmalıdır. Bəs bu fərq, üstünlük nədə özünü göstərir?! – İnsanın rahat yaşamasında. Bu rahatlıq – əməksiz, zəhmətsiz, istisiz, soyuqsuz, hər şeyin hazır əldə olunması ilə xarakterizə olunur. Bir sözlə, dində insan özümlüyünü axtarmır, özünə rahatlıq axtarır. Asif Atanın düşüncəsinə görə bu rahatlıq insana vəd olunanda insan özümlüyünü itirir. İnsan rahatlıqları özü yaradarsa, özümlüyünə yetər. Başqa sözlə, İnsan özünün insani mahiyyətinə yüksələrsə, haqsızlıq, ədalətsizlik, dava-dalaş, yaşamaq uğrunda heyvani mübarizə ortadan qalxar, insan rahat yaşayar. Rahatlıq – insanın özümlüyünə yetməsi ilə yaranan bir ortam olmalıdır. Cənnət – insana vəd olunan “rahatlıq”dır. Əslində Özgəlikdir. Cənnət vədiylə insan özünə yadlaşdırılır, özgəliyə çağırılır – əslində baş tutmayacaq, doğrulmayacaq bir gələcək vəd edilir. İnsanın mənliyindən qıraqda uydurulan, insanın mənliyinə yeridilən bir Yalan aşılanır. İnsanın mənliyini aşağılayan, alçaldan bir Özgəlik gətirilir Ölçüyə.
Fəlsəfənin başlıca uğraşdığı məsələlərdən biri – “səbəb-nəticə” anlayışıdır (kateqoriyasıdır), Səbəb-nəticə ilişkilərinə aydınlıq gətirməkdir. Axtarışlara yönəlik Baxışlarda fərqlərin olması, qarşıdurmaların yaranması da elə səbəb-nəticə ilişkilərinə fərqli yanaşmalardan qaynaqlanır. Səbəb doğru bəlirlənmirsə, nəticə qaçılmaz olaraq yanlışa uğrayacaqdır. Dünya nədir, necədir, necə yaranıb, kim yaradıb?! Bu sualların cavabı ilə insanın dünyaya münasibəti formalaşır – əyri, ya doğru. Məsələn, dünya nədir sualına cavab tapandan sonra, bu “nə olan” dünyda “yaşamaq necə olmalıdır” nizamı oluşdurulur. Varlığın bütün çalarlarına yön verilir: sosial-siyasi quruluşun dayağı olan dövlət, birgə yaşayışın mənəvi qanunları, Doğaya, öz növündən olan başqa toplumlara münasibətin prinsipləri konseptuallaşır (həmin sualların əyri, ya doğru cavabından asılı olaraq). Bu açıdan deyirik, səbəb doğru dəyərləndirilməsə (“cavablar əyri olursa” – belə də deyə bilərik), insani münasibətlər uyumu zədə götürür, ortaya sağlam ölçü gətirmək olumsuz olur. İnsanın ölümsüzlük axtarışı fiziki varlığını qorumaqla məhdudlaşır. Bununla da mənəvi-ruhani varlıq olan insan bioloji-fiziki varlıq kimi dərk olunur. Bu dərk prosesində ruhani quruluş deyil, siyasi quruluşlar yaranıb bir-birini əvəz edir.
Dini baxışlara görə Dünya fanidir. O zaman fani dünyanın ədaləti də fanidir, həqiqəti də, qanunları da, insani münasibətləri də. Deməli, birgə yaşayışın ölçüləri də nisbi xarakter daşıyır. Ona görə din nə Quldarlıq quruluşu ilə döyüşə bildi, nə də o biri Quruluşlarla. Çünkü insanı kamilləşdirə bilmədi. Ancaq kamilləşdirə bilmədiyi insana ölümsüzlük vəd elədi. Bəzən bizdən soruşurlar: din insana ölümsüzlük vəd edir. Bu ölümsüzlüyün adı cənnətdir. Bəs siz (yəni Asif Atanın öyrətisi (təlimi)) insana nə vəd edirsiniz?! Deyirik, biz vəd etmirik, ölümsüzlüyə çağırırıq. Bu ölümsüzlüyün adı İnsanlaşmadır. Dinin vəd elədiyi əslində ölümsüzlük deyil, “əbədi həyat”dır. Ölümsüzlük – mənəvi, ruhani anlayışdır, fiziki-cismani anlam kəsb eləmir. Dində “Əbədi həyat” – cismani mövcudluğun əbədi davam etməsidir. Bu da yalandır – Allah anlamını danan (inkar edən) yalandır. Dinə görə yalnız Allah əbədi olandır. Ancaq cənnət vədinə görə cismanilik özü əbədiləşir. Asif Ataya görə əbədi cismanilik yoxdur, əbədi mənəvilik, ruhanilik var. Bir sözlə, Asif Atanın Baxışına görə, dində ölməzlik yoxdur, onun ölməzliyi yalandır.
Əslində Allah özü də, obrazlaşdırılımış xarakterinə görə ölümsüz deyil. O, əmr vermə, göstəriş vermə xassəsi ilə, buyruqlar vermək, qorxutmaq, yönətmək keyfiyyətləri ilə Adama bənzəyir. Bu bənzəyiş Allahı nisbiləşdirir. Nisbiləşən Var olmur. Asif Ataya görə yalnız Mütəq olan var olandır. Cismanilik Mütləq deyil, nisbidir. Din insanın cismanilyini əbədiləşdirir. Bu isə yalandır. İnsan – Yalanda var olmur.
Yuxarıda vurğuladıq, var olmağın əsas ölçüsü Dünyanı dərk eləməkdir. İnsan dünyanı dərk eləmirsə, qurucu deyil, dağıdıcı olur. Yəni heyvana enir. Bu özünü Doğaya münasibətdə daha qabarıq şəkildə göstərir. Doğaya münasibətdə insani davranmamaq İnsanın başlıca sorunudur. Dünyanı dərk etməmək – Doğa ilə insan ilişkilərinin faydaçılıq üstə qurulmasına gətirib çıxarır. Ona görə insanın öz növündən olanlara münasibəti də heyvanat səviyyəsinə enir. Doğanın olanaqlarını qamarlamaq uğrunda çəkişmələr – qırğınlara, savaşlara gətirib çıxarır. Doğanın dağıdılması, onun olnaqlarından doğru qullanılmaması hər cür yaşam üçün hər cür fəlakətlərə yol açır. Necə deyərlər, Doğa da İnsanın üzünə qayıdır – dağıntılar, xəstəliklər tükənmədən yaşamın sağlamlığını sıradan çıxarır. Bəlkə buna görədir, Türk Tanrıçılığı Doğa ilə bağlı olub – Doğaya sevgi bəsləmək, onu ilahiləşdirmək bəşəriyyəti qorumaq demək olub. Ancaq bilim Doğanı ilahi saymır, ona görə də Doğanın mənimsənilməsinin yeni yollarını üzə çıxarır.
Asif Ata isə Doğanın qorunmasını – onu ilahiləşdirməklə deyil, Adamın İnsanlaşması ilə yoluna qoymağın ölçüsünü önərir. Ruhaniləşməyən münasibətlər sırf bioloji tələbatlara çevrilir. Doğaya bioloji yanaşmanı ruhani yanaşma ilə əvəz eləmək Adamın İnsanlaşmasından keçir. Bəs nə deməkdir – bioloji yanaşmanın ruhani yanaşma ilə əvəz olunması, yoxsa Adam İnsanlaşandan sonra heç vaxt Doğanı mənimsəməyəcəkmi?! – Söz yox, İnsan Doğanı mənimsəmədən mövcudluğunu sürdürə bilməz. Ancaq bu mənimsəmə minimal həddə olmalıdır. Belə götürəndə Doğa öz olanaqlarını insanın üzünə bağlamayıb da. Obrazlı desək, insan Doğadan – körpə anasından yararlandığı kimi yararlanmalıdır. Doğanı qullanmaq onu dağıtmaq səviyyəsinə qədər genişlənməməlidir. (Burada insanı öz doğal durumuna qarşı çağırış yoxdur, öz mahiyyətinə yüksəlməyə çağırış var). Çünkü insan ruhani varlıqdır. O, var olmağın nizamına tapınmalıdır. İnsan içindəki heyvandan qurtarmasa, Doğaya ağalığına son qoymaz. Ona görə Asif Atanın öyrətisi deyir, İnsanlaşmadan heç nəyə insani münasibət bəslənilməz.
Tanrıçılıqda insandan Doğaya, yəni İlahiyə münasibət bəsləmək tələb olunurdu. Mütləqə İnamda isə Doğaya insani münasibət sərgiləmək tələb olunur. Baxmayaraq, Doğa insanda bioloji etki kimi var. Yəni bioloji xassələr elə doğadır, Doğadan gəlir. Belə də deyə bilərik, Doğa insanda bioloji xassələr də yaradır, duyğular da. Ancaq ruh yaratmır. Ruhu insan Məna tələbində özü yaradır. İnsanın içində duyğular ruhaniləşəndə Doğa ilə insan arasında doğmalıq yaranır. İnsanın içi doğa olanda, yəni ruhaniləşməyəndə Doğa ilə insan arasında doğmalıq aradan qalxır. Deməli, İnsan Doğaya doğmalaşmaq üçün doğa səviyyəsində qalmalı deyil. Doğa insanı var etmir. İnsanı var edən özündə özündən, əslində Doğadan yüksək olan İnsanilikdir. Belə də demək olar, İnsanı Doğaya doğmalaşdıran – İnsanda Doğadan yüksək olandır. İnsanda yüksək olan Mütləqdir, yüksələn isə Mütləqilik ölçüsü ilə Doğaya bəslənilən münasibət.
Tanrıçılıqda Doğa İlahidir, Mütləqçilikdə Mütləqin təzahürüdür. Tanrıçılıqda İnsan Doğanı ilahiləşdirdiyi üçün var sayılır. Mütləqçilikdə insan Doğanı insaniləşdiridyi üşün var olur. Tanrıçılıqda insan ilahiliyi özündən qıraqda yaradır. Buna görə onu var saymaq çətindir. Mütləqçilikdə insan insaniliyi öz içində yaradır. Bu onun var olmasıdır. Tanrıçılqda insan Doğanın hissəsi kimi qəbul olunur. Bizə görə idrak burada məhdudlaşmamalıdır, yəni İnsanı Doğanın əlavəsi kimi dərk eləməyə çalışılmamalıdır. Çalışılarsa insanı dərk eləmək alınmaz. Çünkü insan Doğanın hisəssi kimi bioloji varlıqdır. Bioloji varlıq kimi onun yalnız ötəri xassələri öyrənilir. İnsanı dərk eləmək üçün onun doğadan üstün ruhani keyfiyyətlərini öyrənmək gərəkdir, mahiyyəti bilinməlidir. İnsanın mahiyyəti bilinmədiyi üşün o, daim özündən qırağa tapşırıılır. İnsan özü özünü deyil, başqası onu var eləməyə çalışır. Ancaq bu, özünü heç vaxt doğrultmayıb.
Bütün Dünyagörüşlərdə biz insanın öz mahiyyətindən uzaqlaşdığını görürük. Zərdüşt insanı sevirdi, ancaq onu var etməyin ixtiyarını Hörmüzdə vermişdi. İnsanın yerinə Əhrimənlə, deyək şərlə, Hörmüzd döyüşürdü. Hörmüzd insanın əlində, üzündə, əməlində görünən Əhrimənlə döyüşürdü, ancaq insanın içindəki yenilgənliyi ortadan qaldıra bilmirdi. Çünkü heç kim insanın yerinə onun içində döyüşə bilməz.
Musa insanı mahiyyətinə qovuşdurmurdu, əriməkdə olan yəhudi toplumuna güclülük öyrədirdi.
İsa insanı – öz üzərində yüksələ biləcəyinə inandıra bilmirdi, ona ürəyiyumşaqlıq öyrədirdi.
Məhəmməd insanı kamilliyə çağırmırdı, axirət rahatlığına, kefliliyinə səsləyirdi.
Materialist şüur daşıyıcıları insana maddi qanunların daşıyıcısı kimi baxırdılar. Birgə yaşayışın nizamını da burda görürdülər. İnsanın istəkləri maddi cəhətdən ödənilərsə, bütün toplumsal qarşıdurmaların da ortadan qalxacağına inandırmağa çalışırdılar. İstehsalatı Allaha çevirməklə insanın iç dünyasını göz altında (nəzarətdə) tutmağın boş bir xülya olduğunu görmürdülər.
İnsanı maddi qanunlarla öyrənmək onu heyvanatla eyniləşdirməkdir. Belə götürəndə Doğanı bütün canlılar mənimsəyir. Ancaq ona mənəvi-ruhani münasibəti yalnız İnsaniliyə can atan insan bəsləyə bilir.
Deməli, varlığın özülündə İnsanilik durur. İnsaniləşməyən Dünya Dünya deyil, anlamını itirmiş zaman axarıdır.
İnsaniləşməyən Doğa Doğa deyil, həyata qarşı çevrilən xəstəlik qaynağıdır.
İnsaniləşməyən Toplum toplum deyil, insana qənim kəsilmiş ölüm ortamıdır.
İnsaniləşməyən İnsan insan deyil, özümlüyünü itirən – tamahlaşan, qəddarlaşan, hakimiyyətləşən, vəhşiləşən, əşyalaşan, mexanizmləşən, texnologiyalaşan – buna görə də Dünyasızlaşan, Doğasızlaşan, xalqsızlaşan qorxu faktorudur.
Yalnız İnsanilşən var olur. İnsaniləşmək – Mütləqləşmək deməkdir. Var olmağın ölçüsü – Mütləqləşməkdir.
Sayğılı oxucu, biz, gücümüz içində genel mənzərə yaratmağa çalışdıq. Bu Bitiqdə Asif Atanın Dövlətlə, Toplumla, Vətənlə, Xalqla bağlı Mütləqilik ölçüsündə açıqlamaları, təyinləri var. Oxumaq, öyrənmək, düşünmək gərək olduğunu bildirərək səninlə sağollaşırıq. Yolun açıq olsun!
Yükümüzdən Böyük Fərəhimiz yoxdur!
Atamız Var olsun!
Soylu Atalı
Mütləqə İnam Ocağının Yükümlüsü
23-25 İşıq Ayı, 43-cü il.
(may, 2021).
